İzin mevsimi başladı.
Okullar da bu ayın sonundan itibaren yaz tatiline giriyor. Bazı vatandaşlar
Bavyera’da okula giden çocuklarını Türkiye’deki bir okula yazdırmak ve
çocuklarının öğrenimlerine Türkiye’de devam etmelerini istiyorlar. Yani
Türkiye’ye nakil yaptırmak istiyorlar. Almanya’da zorunlu okul çağında olan ve
ilköğretim (Grundschule) veya ortaöğretim okullarından birine (Mittelschule,
Realschule, Berufschule, Gymnasium gibi) devam etmek zorunda olan öğrencilerin Türkiye’deki
bir okula nakil yaptırılabilmesi için ne yapılması gerektiğine dair sorular yöneltilmektedir.
İlköğretim ve ortaöğretim
kurumlarından alınan belgelerin denkliği
Öğrencilerin Türkiye’deki bir okula kaydının yapılabilmesi için Almanya’da devam ettiği okuldan alacağı en son okul karnesi veya diplomasının Türk okul sistemine göre karşılığının belirlenmesi gerekir. Örneğin ilkokul üçüncü sınıfı bitirip dördüncü sınıfa geçen bir öğrencinin Türkiye’de dördüncü sınıfa devam edebilmesi için üçüncü sınıftan alınan karnenin Türkiye’deki karşılığının üçüncü sınıfı bitirip dördüncü sınıfa geçenler düzeyinde olduğunun belirlenmesi gerekir. Bu işleme denklik işlemi denir.
Denklik iş ve
işlemleri Türkiye’de Milli Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı adına
il milli eğitim müdürlükleri ile nüfusu 250 binin üzerindeki ilçe milli eğitim
müdürlüklerinde, yurt dışında ise eğitim müşavirlikleri veya eğitim
ataşelikleri tarafından yapılmaktadır.
Vatandaşlarımızın
öğrencinin en son aldığı karnenin aslı ve iki fotokopisi, kimliğinin aslı ve
bir fotokopisi (veli veya vasisinin kimliği) ile yurt dışında eğitim
müşavirliği veya eğitim ataşeliğine başvurması gerekir. Diğer belgeler ataşelik
tarafından verilmektedir. İş yoğunluğuna bağlı olarak gün içinde denklik işlemi
yapılabilmektedir. Münih Başkonsolosluğu Eğitim Ataşeliği bu hizmeti hafta içi
her gün 09:00-12:00 saatleri arasında vermektedir. Bunun için randevu almaya
gerek yoktur.
Denklik işlemi
belgelerin asılları ile yapılır
Denklik işlemi;
Millî Eğitim Bakanlığı Denklik Yönetmeliğine göre denkliğe esas belgelerin
asılları ile yapılmaktadır. Ancak, belgelerin asıllarının zayi olması halinde,
öğrencinin yurt dışında öğrenim gördüğü okul müdürlüğünden aldığı aslına
uygunluğu okulca onaylı suret ve fotokopiler ile de denklik işlemi yapılabilmektedir.
Veliler denklik
belgesi ile birlikte ilgili okul türüne başvuruda bulunarak öğrencinin kaydını
yaptırabilmektedir. Bu işlem sırasında öğrencilerin eksik dersleri veya 3308
sayılı Kanun hükümlerine göre eksik staj veya uygulaması varsa, tamamlayıcı
eğitim programı uygulanarak tamamlatılmaktadır.
Yurt dışında Alman
okuluna değil de Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı olan ve açık öğretim sistemi
ile eğitim verilen okullara (Açık Öğretim Lisesi, Mesleki Açık Öğretim İmam Hatip
Lisesi) devam edenlerin denklik yaptırmasına gerek kalmadan gidecekleri
illerdeki Halk Eğitim Merkezleri bünyesinde bulunan irtibat bürolarına
başvuruda bulunarak Türkiye’ye naklen kayıt yaptırabilirler.
Meslek okullarından
alınan belgelerin denkliği
Almanya’da meslek
okulları Berufsschule ve Beruffachschule okulları bünyesinde bulunmaktadır. Bu
okullar, farklı alanlarda meslekî eğitimin ile birlikte genel kültür eğitimi
vererek Abschlusszeugnis (bitirme belgesi), meslek "Fachhochschulreife"
(olgunluk) ya da "allgemeine Hochschulreife"’ yi (olgunluk
diplomasını) verirler. Bu okullardan alınan diploma veya karnelerin denklik
işlemi de yukarıda belirtilen çerçevede yapılmaktadır.
Zorunlu eğitimden
sonra genel öğrenime devam etmek istemeyenler, 18 yaşını dolduruncaya kadar durumlarına
uygun olarak meslek okullarına veya meslek edindirme kurslarından birine devam
etmek zorundadırlar. Mesleki okul türleri eyaletlere göre farklı
adlandırılmaktadır. Bu yüzden herhangi bir bitirme belgesi almaya hak
kazanamayan öğrenciler, meslek eğitim ağırlıklı olan Berufvorbereitungsjahr, 9
sınıf bitirme belgesi olanlar (Hauptschulabschluss) Berufsgrundbildungsjahr
bazı eyaletlerde Berufsfachschule ya da Handelsschule olarak da adlandırılan
okullara devam ederek "Mittlere Reife" yi (10. sınıf ortaöğretim
birinci kademe bitirme belgesini) almaya hak kazanırlar. "Mittlere
Reife" belgesine (10. sınıf bitirme belgesine) sahip olanlar
Berufsfachschule türü okullara devam ederek bitirme belgesi alırlar. Ayrıca
höhere Berufsfachschule, Berufkolleg ya da höhere Handelschule’ye devam edip ek
dersler alıp yapılan sınavı başarıldıkları takdirde olgunluk diplomasını
(allgemeine Hochschulreife) almaya hak kazanırlar. Ayrıca meslek lisesi
mezuniyet belgesi alanlar, ikinci bir yabancı dil bildiklerini
begelendirdikleri takdirde, mezuniyet belgeleri olgunluk diploması düzeyine
çıkarılır.
Çıraklık,
kalfalık ve ustalık belgelerinin denkliği
Yurt dışından
alınan diploma, öğrenim durumu belgesi, mesleki yeterlilik belgesi (çıraklık,
kalfalık, ustalık gibi), öğrenim belgesi, yüz yüze eğitimi tamamlama belgesi,
kurs bitirme belgesi, yetki belgesi, sertifika ve hizmet belgesi, çıraklık,
kalfalık veya ustalık belgelerinin denklik işlemleri 3308 sayılı Meslekî
Eğitim Kanunun çerçevesinde illerde Milli Eğitim Müdürlükleri bünyesinde
oluşturulan önceki öğrenmelerin tanınması ve denklik komisyonu tarafından
yapılmakta ve şartları taşıdığı anlaşılanlara ilgili Kanunun 35 inci maddesi
kapsamında doğrudan ustalık, kalfalık, kalifiye işçilik veya bunlara eşdeğer mesleki
yeterlilik belgesi düzenlenmektedir. Yapılan incelemede mevzuatına uygun olarak
verilmediği anlaşılan belgeler değerlendirilmez.
Almanya‘da Ustalık
Belgesine sahip olan ortaokul mezunları, mesleki lisesi diploması da alabilmektedir.
Aynı şekilde Türkiye’de de Kalfalık ve Ustalık Belgesine sahip olanlar bir Mesleki
Eğitim Merkezlerinde (Çıraklık Eğitim Merkezi) Kalfalık ve Ustalık eğitimi almışlarsa
Lise diploması almaları sağlanmaktadır.
Yükseköğrenim
belgelerinin denkliği
Türkiye dışındaki yükseköğretim
kuruluşlarından Türkiye'deki yükseköğretim kurumlarına yatay geçiş yapmak
isteyen öğrenciler ile Türkiye dışındaki üniversite veya yüksekokullardan
alınan önlisans, lisans veya yükseklisans diplomalarının denklik işlemleri
Yükseköğretim Kurulu (YÖK) tarafından yapılmaktadır. Doktora ve üzerindeki
diplomaların denklik işlemi ise Üniversitelererarası Kurul Başkanlığı
tarafından yapılmaktadır (Bkz.: https://denklik.yok.gov.tr).
Almanya’daki
denklik işlemleri
Almanya dışında
eğitim veren bir okuldan alınan diploma veya mesleki eğitimi gösteren bir
belgenin, Almanya'da denkliğini alınabilir. Bu süreçte, Almanya dışında alınan
diploma veya benzer derece benzer bir Alman derecesi ile karşılaştırılır.
Yapılan incelemede eşdeğer olarak kabul edilirse, ilgili bir belge düzenlenir.
Bu denklik belgesi Almanya iş piyasasında daha iyi şanslar sunar. Başka
ülkelerden diploma ve başka türlü bir derecesi olan herkesin Almanya’da denklik
alma süreci hakkı vardır. Denklik almanın ne vatandaşlık ne oturum durumuyla
bir ilgisi yoktur. Bu işlemler Eğitim Ataşelikleri dışında Alman makamları
(Anerkennunsstelle) tarafından yürütülmektedir.
Türkiye’ye nakil
veya denklik işlemleriyle ilgili ayrıntılı bilgi yurt dışında Eğitim
Müşavirliği veya Ataşeliği ile Milli Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu
Başkanlığı Denklik Dairesinden (https://edenklik.meb.gov.tr/)
alınabilir.
Not: Bu yazı Bayern Post Temmuz 2021 sayısında yayımlanmıştır.