Karne ve Diplomaların Denkliği

 

İzin mevsimi başladı. Okullar da bu ayın sonundan itibaren yaz tatiline giriyor. Bazı vatandaşlar Bavyera’da okula giden çocuklarını Türkiye’deki bir okula yazdırmak ve çocuklarının öğrenimlerine Türkiye’de devam etmelerini istiyorlar. Yani Türkiye’ye nakil yaptırmak istiyorlar. Almanya’da zorunlu okul çağında olan ve ilköğretim (Grundschule) veya ortaöğretim okullarından birine (Mittelschule, Realschule, Berufschule, Gymnasium gibi) devam etmek zorunda olan öğrencilerin Türkiye’deki bir okula nakil yaptırılabilmesi için ne yapılması gerektiğine dair sorular yöneltilmektedir.

İlköğretim ve ortaöğretim kurumlarından alınan belgelerin denkliği

Öğrencilerin Türkiye’deki bir okula kaydının yapılabilmesi için Almanya’da devam ettiği okuldan alacağı en son okul karnesi veya diplomasının Türk okul sistemine göre karşılığının belirlenmesi gerekir. Örneğin ilkokul üçüncü sınıfı bitirip dördüncü sınıfa geçen bir öğrencinin Türkiye’de dördüncü sınıfa devam edebilmesi için üçüncü sınıftan alınan karnenin Türkiye’deki karşılığının üçüncü sınıfı bitirip dördüncü sınıfa geçenler düzeyinde olduğunun belirlenmesi gerekir. Bu işleme denklik işlemi denir.

Denklik iş ve işlemleri Türkiye’de Milli Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı adına il milli eğitim müdürlükleri ile nüfusu 250 binin üzerindeki ilçe milli eğitim müdürlüklerinde, yurt dışında ise eğitim müşavirlikleri veya eğitim ataşelikleri tarafından yapılmaktadır.

Vatandaşlarımızın öğrencinin en son aldığı karnenin aslı ve iki fotokopisi, kimliğinin aslı ve bir fotokopisi (veli veya vasisinin kimliği) ile yurt dışında eğitim müşavirliği veya eğitim ataşeliğine başvurması gerekir. Diğer belgeler ataşelik tarafından verilmektedir. İş yoğunluğuna bağlı olarak gün içinde denklik işlemi yapılabilmektedir. Münih Başkonsolosluğu Eğitim Ataşeliği bu hizmeti hafta içi her gün 09:00-12:00 saatleri arasında vermektedir. Bunun için randevu almaya gerek yoktur.

Denklik işlemi belgelerin asılları ile yapılır

Denklik işlemi; Millî Eğitim Bakanlığı Denklik Yönetmeliğine göre denkliğe esas belgelerin asılları ile yapılmaktadır. Ancak, belgelerin asıllarının zayi olması halinde, öğrencinin yurt dışında öğrenim gördüğü okul müdürlüğünden aldığı aslına uygunluğu okulca onaylı suret ve fotokopiler ile de denklik işlemi yapılabilmektedir.

Veliler denklik belgesi ile birlikte ilgili okul türüne başvuruda bulunarak öğrencinin kaydını yaptırabilmektedir. Bu işlem sırasında öğrencilerin eksik dersleri veya 3308 sayılı Kanun hükümlerine göre eksik staj veya uygulaması varsa, tamamlayıcı eğitim programı uygulanarak tamamlatılmaktadır.

Yurt dışında Alman okuluna değil de Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı olan ve açık öğretim sistemi ile eğitim verilen okullara (Açık Öğretim Lisesi, Mesleki Açık Öğretim İmam Hatip Lisesi) devam edenlerin denklik yaptırmasına gerek kalmadan gidecekleri illerdeki Halk Eğitim Merkezleri bünyesinde bulunan irtibat bürolarına başvuruda bulunarak Türkiye’ye naklen kayıt yaptırabilirler.

Meslek okullarından alınan belgelerin denkliği

Almanya’da meslek okulları Berufsschule ve Beruffachschule okulları bünyesinde bulunmaktadır. Bu okullar, farklı alanlarda meslekî eğitimin ile birlikte genel kültür eğitimi vererek Abschlusszeugnis (bitirme belgesi), meslek "Fachhochschulreife" (olgunluk) ya da "allgemeine Hochschulreife"’ yi (olgunluk diplomasını) verirler. Bu okullardan alınan diploma veya karnelerin denklik işlemi de yukarıda belirtilen çerçevede yapılmaktadır.

Zorunlu eğitimden sonra genel öğrenime devam etmek istemeyenler, 18 yaşını dolduruncaya kadar durumlarına uygun olarak meslek okullarına veya meslek edindirme kurslarından birine devam etmek zorundadırlar. Mesleki okul türleri eyaletlere göre farklı adlandırılmaktadır. Bu yüzden herhangi bir bitirme belgesi almaya hak kazanamayan öğrenciler, meslek eğitim ağırlıklı olan Berufvorbereitungsjahr, 9 sınıf bitirme belgesi olanlar (Hauptschulabschluss) Berufsgrundbildungsjahr bazı eyaletlerde Berufsfachschule ya da Handelsschule olarak da adlandırılan okullara devam ederek "Mittlere Reife" yi (10. sınıf ortaöğretim birinci kademe bitirme belgesini) almaya hak kazanırlar. "Mittlere Reife" belgesine (10. sınıf bitirme belgesine) sahip olanlar Berufsfachschule türü okullara devam ederek bitirme belgesi alırlar. Ayrıca höhere Berufsfachschule, Berufkolleg ya da höhere Handelschule’ye devam edip ek dersler alıp yapılan sınavı başarıldıkları takdirde olgunluk diplomasını (allgemeine Hochschulreife) almaya hak kazanırlar. Ayrıca meslek lisesi mezuniyet belgesi alanlar, ikinci bir yabancı dil bildiklerini begelendirdikleri takdirde, mezuniyet belgeleri olgunluk diploması düzeyine çıkarılır.

Çıraklık, kalfalık ve ustalık belgelerinin denkliği

Yurt dışından alınan diploma, öğrenim durumu belgesi, mesleki yeterlilik belgesi (çıraklık, kalfalık, ustalık gibi), öğrenim belgesi, yüz yüze eğitimi tamamlama belgesi, kurs bitirme belgesi, yetki belgesi, sertifika ve hizmet belgesi, çıraklık, kalfalık veya ustalık belgelerinin denklik işlemleri 3308 sayılı Meslekî Eğitim Kanunun çerçevesinde illerde Milli Eğitim Müdürlükleri bünyesinde oluşturulan önceki öğrenmelerin tanınması ve denklik komisyonu tarafından yapılmakta ve şartları taşıdığı anlaşılanlara ilgili Kanunun 35 inci maddesi kapsamında doğrudan ustalık, kalfalık, kalifiye işçilik veya bunlara eşdeğer mesleki yeterlilik belgesi düzenlenmektedir. Yapılan incelemede mevzuatına uygun olarak verilmediği anlaşılan belgeler değerlendirilmez.

Almanya‘da Ustalık Belgesine sahip olan ortaokul mezunları, mesleki lisesi diploması da alabilmektedir. Aynı şekilde Türkiye’de de Kalfalık ve Ustalık Belgesine sahip olanlar bir Mesleki Eğitim Merkezlerinde (Çıraklık Eğitim Merkezi) Kalfalık ve Ustalık eğitimi almışlarsa Lise diploması almaları sağlanmaktadır.

Yükseköğrenim belgelerinin denkliği

Türkiye dışındaki yükseköğretim kuruluşlarından Türkiye'deki yükseköğretim kurumlarına yatay geçiş yapmak isteyen öğrenciler ile Türkiye dışındaki üniversite veya yüksekokullardan alınan önlisans, lisans veya yükseklisans diplomalarının denklik işlemleri Yükseköğretim Kurulu (YÖK) tarafından yapılmaktadır. Doktora ve üzerindeki diplomaların denklik işlemi ise Üniversitelererarası Kurul Başkanlığı tarafından yapılmaktadır (Bkz.: https://denklik.yok.gov.tr).

Almanya’daki denklik işlemleri

Almanya dışında eğitim veren bir okuldan alınan diploma veya mesleki eğitimi gösteren bir belgenin, Almanya'da denkliğini alınabilir. Bu süreçte, Almanya dışında alınan diploma veya benzer derece benzer bir Alman derecesi ile karşılaştırılır. Yapılan incelemede eşdeğer olarak kabul edilirse, ilgili bir belge düzenlenir. Bu denklik belgesi Almanya iş piyasasında daha iyi şanslar sunar. Başka ülkelerden diploma ve başka türlü bir derecesi olan herkesin Almanya’da denklik alma süreci hakkı vardır. Denklik almanın ne vatandaşlık ne oturum durumuyla bir ilgisi yoktur. Bu işlemler Eğitim Ataşelikleri dışında Alman makamları (Anerkennunsstelle) tarafından yürütülmektedir.

Türkiye’ye nakil veya denklik işlemleriyle ilgili ayrıntılı bilgi yurt dışında Eğitim Müşavirliği veya Ataşeliği ile Milli Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı Denklik Dairesinden (https://edenklik.meb.gov.tr/) alınabilir.

Not: Bu yazı Bayern Post Temmuz 2021 sayısında yayımlanmıştır.