Seçim olsa n’olacak?

Anadolu Üniversitesi rektörlüğü için yapılacak aday adaylarını belirleme seçimleri 12 Aralık 2013 günü yapılacakmış. Peki, sonra n’olacak? Pek çok öğretim elemanı açısından değişen bir şey olmayacak. Bir kısım peanut ve menfaatperverlerin dışında kalanlar, on bir aralık günü olduğu gibi, on üç aralıkta da işine gücüne bakacak; seçim sonucu umduğu gibi çıkmayan kimi öğretim elemanları, her zamanki gibi kullandıkları oyun zaten kaale alınmadığından dem vurup, kapalı kapılar ardında bolca “mugalata” yapacak; farz-ı misal, öğretim üyelerinin iradesine ters bir atama yapılsa bile, geçmişte pek çok örnekleri görüldüğü üzere, her hangi bir tepki vermeksizin, günlük hayatına devam edecektir.

 

Üniversite çalışanları açısından ha Ali’nin ha Veli’nin rektör olması, onların hayatında bir şeyi değiştirmeyecektir. Hemen bütün öğretim elemanları, gizli aşikâr, döner sermaye katkı payı ödemesinin devam edip etmeyeceğini, devam etse kime hangi kapsamda ne kadar ödeme yapılacağını/yapıldığını soracak, korktuğu veya çekindiği için de sorgulayamayacaktır. Türkiye’de uygulanan sistem istisnaları ayrı tutmak kaydı ile ne üniversite, ne de bilim insanı bırakmıştır. Giderek ağırlaşan ekonomik ve sosyal şartlarda herkes geçim derdine düşmüştür. Rektörlük makamını işgal edenler bile zaman zaman verdikleri demeçlerde üniversiteyi bir holding, kendilerini de ceo gibi gördüklerini açıklamakta bir sakınca görmemiştir; bu işte bir şeylerin aksadığını söylemek, şeytanın gör dediğini görüp, millete göstermek, herkesin harcı olmaktan çoktan çıkmıştır.

 

Ülkemizdeki bilim insanları yoksulluk sınırları düzeyinde maaş alan, evine ekmek götürme derdini aşamamış bordrolu çalışanlar durumuna indirgendiği için, gelecek kaygısı yaşayan akademisyenler, gördüklerini, bildiklerini yazıp söylemeye dahi çekinir olmuştur. Yani bordrolu çalışan durumundaki her akademisyen, yer yer kendi kişiliklerine saldırı düzeyine gelen eleştirilere bile, “Hadi oradan!” deme cesaretini gösteremeyen, üniversite ile bağı koptuğunda geçim sıkıntısı kaygısını atamayan “mesleksiz” çalışanlara dönüşmüştür. Ekonomik bağımsızlığı olmayanların bilimsel duruşu bir yaşam biçimi olarak sürdürmeye kalkması, önemli bir paradigma değişimini gerektirir ki bu da mevcut şartlarda insanın doğasına aykırı bir ütopya gibi görünmektedir.

 

İşte bu nedenlerden dolayıdır ki üniversite öğretim elemanları, üniversite dışından olup üniversitenin tanımını dahi yapamayacak haldekilerin, uzak yakın çevrelerinde üniversitelerin içinde bulunduğu “yoksunluk” ve “çaresizlik” sorunlarını aşmak üzere üretilen geçici çözümlerin sonucu olarak öğretim elemanı yapılmış donanımsız bir kısmın ahvalini görüp oluşturduğu kanaatten veya üniversite tahsili yapamamanın içinde bıraktığı ukde ile üniversitelere ve öğretim elemanlarına yönelik eleştirilerde bulunmayı marifet saymaktadırlar. Bunlara bile “Hadi oradan!” diyememenin dayanılmaz ağırlığı altında yaşamaya devam etmektedir. Bu durumda kimi uçkuru gevşek, kimi sözünün ayarını bilmez medya yıldızı öğretim elemanlarının kamuoyunun bilincinde oluşturduğu öğretim elemanı tasavvurları da olumsuz yargıları pekiştirmektedir.

 

Ekonomik durumları görece olarak daha iyi olan öğretim elemanlarından bir kısmı ise kadim Anadolu kültürüne sırtını döneli çok olmuş; öykünmeye çalıştığı toplumlarca da kabul edilememiş olmanın, arada kalmışlığın ezikliğini oraya buraya saldırarak çıkarmak isterken; bir kısmı da bir iki satırla ülke dışında tanınır olmanın verdiği tarife hacet kalmayan duyguların dayanılmaz hafifliğine kendini kaptırmış; ne üniversite, ne de bilimle alakası kalmıştır.

 

Seçimden sonra asıl dikkat çekecek olanlar arasından “gemiyi yürütme” telaşına kapılanlar, her devrin, her dönemin, her yönetimin bir bileni olma iddiasını kimseye kaptırmadan öncü saflardaki yerini almaya çalışanlar olacaktır. Her yönetim döneminde olduğu gibi yeni dönemde de ortaya çıkacak “maskeli yüzler”, adeta “padişahım çok yaşa” diyerek yeni rektörün çevresi ile bağının kopmasını sağlayacaklar; yakın çevrelerindeki “kifayetsiz muhterisleri” ve onların yardakçılarını göklere çıkarıp; üniversitede yapıla gelen ve aslında rutin olan hemen her icraatı “büyük başarı” olarak paketleyip, basına servis etmeye devam edecektir.

Seçim sürecinden muzaffer bir komutan edası ile çıkan ve üniversite çalışanları, öğrenciler ve şehir halkının yanı sıra uzak yakın, tanıdık tanımadık pek çok kişinin âlâyı vâlâ ile karşılayıp uğurlayacağı rektör, kendini “kırmızı plakalı aracın sihrine” kaptırıp “şeyh uçmaz, müritler uçurur” moduna sokarsa işler yine karışacaktır. Bu durumda da ilk önce yanında bulunan ve kendini mütemadiyen: "Unutmayın efendim, siz tanrı değilsiniz!" diye uyaran yol arkadaşlarını “Seni uzaktan sevmek, aşkların en güzeli” misali çevresinden uzaklaştırıp, muhtemelen bir başka bahara kadar yahut gelecek seçim dönemine kadar, daldan dala konup göçmeyi tercih edecektir.

Yeni yöneticilerin çok iyi bilim insanı olması değil, ama üniversitenin paydaşları ile çatışmayan, kendini kamuoyuna olduğundan daha yüksek gösterme kaygısı ile racon kesmeye kalkmayan, kısaca “Anadolu” adına yakışan mütevazı bir duruş sergilemesi ve insan kıymeti bilmesi yeter. Bilimsel çalışmalar mı? Nitelikli bilim insanları yaratılan uygun iklimde yetişen nadide, turfanda sebzeler gibi gerekli ortamı bulduğunda birbirinden lezzetli ürünleri kendiliğinden vermeye başlayacaktır.